ویلیام موریس بدون شک یکی از اصیل ترین و رادیکالترین هنرمندان خلاق قرن نوزدهم است. در سال 2021 با اینکه 125 سال از مرگ او میگذرد، طرح های او مانند همیشه محبوب هستند. طرحهای او با قابلیت تطبیق پذیری با هنر معاصر، همچنان الهام بخش نسل جدید هنرمندان و طراحان داخلی هستند. زندگی ارزشمند و کارهای فاخر او در شماره جدید نشریه فاخر تِیمز و هادسون (Thames and Hudson) مورد تجلیل قرار گرفته است.
میزان تاثیر گذاری او را می توان در پرتره ملیسا تامپسون که توسط کِهیند ویلی (Kehinde Wiley)، به تصویر کشیده شده است، دید. این هنرمند آمریکایی همواره از طرحهای موریس الهام گرفته و از آنها به عنوان پس زمینه پرتره هایش استفاده کرده است. این اثر هنری در موزه ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود.
اگرچه شرکت طراحی موریس (Morris & Co) در دهه 1930 بسته شد، اما گروه ساندرسون (Sanderson group) آرشیو طرح های او را به دست آورد و از آن زمان تا کنون به چاپ طرح های او ادامه داده است. کلر والیس، مدیر خلاقیت گروه طراحی ساندرسون، دلایل مختلفی را برای محبوبیت ادامه دار طرح های موریس، ذکر می کند :«در طرحهای او نوستالژی خاصی وجود دارد که اغلب افراد را به یاد دوران کودکیشان می اندازد. همچنین نوعی از داستان گویی در پس این طرح ها پنهان شده که به راحتی مردم با آنها ارتباط برقرار می کنند. برای نمونه طرح “دزد توت فرنگی” را در نظر بگیرید.
هنگامیکه موریس از پنجره اتاق خود به بیرون نگاه می کند و طرقه هایی را می بیند که در حال برچیدن توت فرنگیها هستند. این صحنه به اندازه ای برای او جذاب و سرگرمکننده بود که الهام بخش طرحی با این مضمون شد.» اصالت زیبایی در طرحهای موریس – با الگوهای شلوغ و پر از جزئیات پیچیده – برای دوستداران ماکسیمالیست، التقاط گرایی و نوستالژی در طراحی داخلی مناسب است. دیدگاه خاصی که برخی در رسانه های اجتماعی از آن به عنوان “Cluttercore “یاد می کنند.
طرحهای موریس حالتی از رمانتیسم و نوستالژی در خود دارد، از مجموعه میدان کوئینز، شرکت موریس
دزد توت فرنگی در کنار طرح گل های بارور لودن، دو طرح مورد علاقه “لیبرتی لندن” هستند. لیبرتی فروشگاهی است که مدتها با موریس همکاری می کرده است. مری-آن دانکلی، مدیر طراحی پارچه و محصولات لیبرتی، به بیبیسی فرهنگی میگوید :«مطمئناً لحظاتی وجود دارد که علاقه عموم به طرحهای خاصی به اوج میرسد، اما طرح های موریس همیشه مورد عشق و علاقه مشتریان لیبرتی هستند.» اگرچه طرحها و رنگهای اصلی همیشه محبوب هستند، اما شرکت Morris & Co و فروشگاه لیبرتی همواره ترکیبهای رنگی مختلفی را آزمایش کردهاند. مری-آن دانکلی می گوید :«ما اغلب طرحها را رنگآمیزی دوباره میکنیم و با توجه به تغییر فصلها و گرایشها، با جزییات بازی میکنیم.
مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: چرا خرید نقاشی های اصلی باب راس تقریباً غیرممکن است؟
وقتی الگویی با امضای موریس به شیوهای جدید رنگآمیزی میشود، جذابیت معاصری پیدا می کند که در کنار زمینههای تک رنگ بسیار زیبا میشود. درست مانند زمانی که این طرح ها در کنار پارچه های ساده و دیوارهای رنگ شده قرار میگیرند.
کلر ولیس، درباره شیوه انتخاب طرح ها اینگونه میگوید :«برای یکی از طرحها ما از یک پارچه نخی ساده استفاده کردیم و طرح کلی را با استفاده از گلدوزی به آن اضافه کردیم. نتیجه این کار در ژاپن و اسکاندیناوی بسیار محبوب شد. زیرا آنها این نوع از سادگی را دوست دارند و در زندگیشان نیز وجود دارد.»
طرحهای نمادین مانند Willow Bough و Marigold با سایههای پررنگ قرمز، فیروزهای و سبز بازسازی شدهاند.
والیس میگوید :«در سوی دیگر این طیف، چیدمانهایی با رنگهای شادی هستند که توسط طراح داخلی بن پنتریت طراحی شده اند. بن علاقه زیادی به موریس داشت و تقریباً از او در همه طرحهایش الهام میگرفت. با این حال وقتی بن به آرشیو ما آمد، باورش نمیشد که هنوز کتاب طرحهای دهه 1970 او را با تمام رنگهایی که از دوران کودکیاش به یاد میآورد، در مجموعه مان داریم.
او میخواست آن طرحها را بازسازی کند.» طرحهای نمادین مانند Willow Bough و Marigold با سایههای پررنگ قرمز، فیروزهای و سبز، را پنتریت با طرح پارچهها و کاغذدیواریها ترکیب کرد تا جلوهای خیرهکننده داشته باشند. والیس میگوید :«او در خلق الگوهای گوناگون بسیار توانا است و به گونه ای آنها را کنار هم قرار می دهد که مجموعه ای زیبا خلق می کند. اشتیاق پنتریت به خلق آثار جدید، همراه با طیف گسترده ای از منابع در دسترس او موجب شده که مجموعه دیگری برای ارائه در بهار آینده در دست کار داشته باشد.»
والیس میگوید :«به تازگی بازگشتی به این طرح ها صورت گرفته است. جاذبه و محبوبیت نامیرای طرحهای موریس باعث شده تا مشتریان اشتیاقی روزافزون برای امتحان کردن این طرح ها داشته باشند. انتخاب طرح های موریس این مزیت را دارد که هرگز از مد نمیافتد. » دانکلی میگوید :«تطبیق پذیری آثار موریس نیز یک عامل بسیار مهم است. این طرح ها به خوبی از فضای داخلی معاصر به فضایی سنتی و از شهری به شهر دیگر قابل تطبیق و پیاده سازی است.»
این ویژگی یکی از عوامل مهم جذابیت موریس برای طراح داخلی، ریچل چادلی است. او در ایمیلی که به بخش فرهنگی بی بی سی زده، چنین میگوید :«من دوست دارم از طرحهای موریس در مناطقی غیرقابل پیش بینی استفاده کنم. بدین ترتیب دیدگاه جدیدی برای استفاده از آنها در زندگی بیان میکنم. چیدمان طرحهای فوق العاده، از دورههای متفاوت در کنار یکدیگر و دیدن تاثیر آنها بر روی یکدیگر، بسیار لذت بخش است.». چادلی درباره یکی از پروژههایش میگوید :«من یک صحنه جنگلی عمیق و پر از جزییات از موریس را انتخاب کردم تا حس یک باغ مخفی را در آشپزخانه طبقه همکف ایجاد کنم.»
چادلی معتقد است که احترام موریس به طبیعت و مخالفت او با صنعتی شدن نیز در جذابیت او نقش دارد. چادلی میگوید :«مشتریان ما تمایل زیادی به خرید صنایع دستی و آثار هنری دست ساز با کیفیتی دارند که با توجه به سلیقه شان طراحی شده است. به نظر من این تمایل، نوعی واکنش به دیجیتالی شدن روزافزون جامعه است. درست همانگونه که بازگشت به رمانتیسیسم پس از صنعتی شدن شکل گرفت. اکنون مردم تمایل دارند زندگی واقعی را مستقیما تجربه کنند، گویی از احاطه شبکه های اجتماعی به تنگ آمده اند.»
راه هنرمند
تنوع آثار موریس همچنین به این معناست که هنرمندان معاصر میتوانند از آن طرح ها در جنبه های گوناگون زیبایی شناختی، اجتماعی و سیاسی استفاده کنند. کِهیندا ویلی، بیش از 15 سال است که از طرحهای موریس به عنوان پس زمینه پرتره های خود استفاده می کند. مجموعه کاغذ دیواری زرد او، که بخشی از خرید V&A است، از متن فمینیستی نوشته شارلوت پرکینز گیلمن در سال 1892 به همین نام الهام گرفته شده است. در این متن به پیامدهای انکار استقلال زنان در قالب داستانی اشاره شده است. داستان درباره زنی است که در اتاق خواب خود محبوس شده و پزشک، بیماری هیستریا را در او تشخیص می دهد. وایلی گفته است که می خواسته :« از زبان طراحی برای بیان سیاهی، جنسیت و گذشته ای زیبا و وحشتناک استفاده کند.» اگرچه علاقه وایلی به موریس در ابتدا صرفاً زیباییشناختی بود، اما او پیوندی تاریخی و غیرمنتظره با گالری ویلیام موریس نیز پیدا کرد. رُوان باین در این باره می گوید :«پرکینز گیلمن، موریس را میشناخت و با دخترش مِی، مکاتبه میکرد.»
پرتره هنرمند آمریکایی کهنده وایلی از ملیسا تامپسون (2020) در پس زمینه ای از طرح موریس، گالری استفان فریدمن، عکاسی هنری تاد وایت
گالری ویلیام موریس اغلب نمایشگاههایی از آثار هنرمندان الهامگرفته از موریس، برگزار میکند و یک برنامه هنرمند در اقامتگاه را نیز اجرا میکند. بِین (Bain) توضیح میدهد :«هدف این برنامه درخواست از مردم برای خلق کردن اثری مانند موریس نیست. تفکر و ایدههای موریس بسیار غنی است، برای ما مهم است که ببینیم چگونه هنرمندان معاصر از موریس به عنوان یک کاتالیزور برای کاوش بیشتر و خلق آثار جدیدتر استفاده میکنند.» این گالری بسیار مشتاق است که این پروژه مخاطبان جدیدی را جذب کند. استودیو کاروم که متشکل یک طراح به نام نیا تاندپانی و تصویرگری به نام پریا ساندرام است، تصمیم گرفته تا ارتباطات موریس با جنوب آسیا را مورد بررسی قرار دهد.
بِین توضیح میدهد :«گاهی یک پاورقی یا حاشیه یک کتاب، موریس را تحت تاثیر الگوها و طرح پارچه های آسیای جنوبی قرار میداد. این دو نفر از این پروژه به عنوان فرصتی برای همکاری با مردم جنوب آسیا استفاده کردند و آنها را به فضایی که به ندرت از آن بازدید می کردند، آوردند. موریس یک مرد ثروتمند سفید پوست بود که در قرن نوزدهم زندگی میکرد. این واقعیتی است که نمیخواهیم آن را کنار بگذاریم. بنابراین برای ما بسیار مهم است، افرادی که به گالری میآیند بتوانند با تعابیر معاصر آثار موریس آشنا شوند.»
ارتباط او با دنیای معاصر، بسیار بیشتر از هر هنرمند تجسمی ویکتوریایی دیگر است – جرمی دلر
گالری همیشه به دنبال کشف موریس به روشهای جدید و غیرمنتظره است. بِین میگوید :«چیزی که ما واقعاً به آن علاقه مندیم و هنوز آن را پیدا نکرده ایم، کسی است که به دنبال فرآیندهای دیجیتال باشد. پتانسیل زیادی برای کاوش در الگوسازی دیجیتال یا کار موریس به روش دیجیتال وجود دارد.» شاید نبود چنین فردی به دلیل تصورات نادرست درباره ارتباط موریس و فناوری باشد. بِین می گوید :«این تصور درستی نیست که بگوییم موریس با همه فرآیندهای ماشینی مخالف بود. او به روشهایی علاقه مند بود که همزمان به سود سازنده باشد و هم به محصول با کیفیتی دست یابد. به عنوان مثال، برای پرده های نقشدارش، او عکسهایی از طرحهای خود گرفته و در اندازه های بسیار بزرگ چاپ کرده بود تا کارگرانش بتوانند آن را به خوبی ببینند. جالب است که فکر کنیم اگر او الان زندگی می کرد، چگونه بود. آیا مانند دیوید هاکنی، آی پدش را در آغوش میگرفت؟»
جرمی دلر، هنرمند برنده جایزه ترنر، در پاسخ به این سوال که اگر موریس امروز زنده بود چه میکرد، میگوید :«او احتمالا یک شرکت فناوری اخلاقی و یک حزب سیاسی را همزمان اداره میکرد. او به فناوری، فرآیندها و طراحی علاقه داشت. او کم و بیش شبیه دیگر هنرمندها بود و آثارش در شبکه های اجتماعی و مولتی مدیا منتشر می شد و افراد زیادی مخاطب آثارش بودند. می توانستید از هنر درخشان او در هر زمینه ای بهره مند شوید، زیرا هنر او مانند زمین، بسیار غنی و حاصلخیز است.»
مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: تولیدِ آثار هنری بیش از حد نیاز ما است
دِلر (Deller) از کارهای موریس به روشهای مختلف استفاده کرده است. او در سال 2014 نمایشی برگزار کرد و در آن زندگی حرفه ای موریس را با اندی وارهول مقایسه کرد. او میگوید :« اگرچه این دو هنرمند ظاهراً در دنیاهایی از هم جدا زندگی کرده اند، اما هر دوی آنها در عین حال که هنرمندان زمان خود بوده اند، هنرمندان آینده نیز بودند. هر دو هنرمندانی بودند که دنیا را تغییر دادند و تأثیر آنها روز به روز بیشتر میشود.»
او همچنین یک نقاشی دیواری از موریس در حال پرتاب قایق رومن آبراموویچ به تالاب ونیز کشیده است. دلر میگوید :«این تصویر او را به شکل یک فعال اجتماعی بزرگ نشان می دهد. موریس از نظر ایدهها و تواناییها و کنشگریاش شخصیتی قابل توجه در تاریخ بود. او ونیز را دوست داشت، به همین دلیل از این که ونیز توسط قایقهای تفریحی محاصره شده بود متنفر بود. اگرچه علاقه خاصی به طراحی آن قایقها داشت.»
نقاشی دیواری جرمی دلر، هنرمند بریتانیایی در سال 2014، ویلیام موریس را به شکل یک فعال اجتماعی غول پیکر، در حال پرتاب یک قایق تفریحی به تالاب ونیز به تصویر کشیده است.
دلر می گوید: “باورهای سیاسی او بسیار مرتبط به دنیای امروز هستند. عشق به طبیعت و انزجار از سوء استفاده گران و ثروتمندانی که محیط زیست را تخریب می کردند، از باورهای ریشه دار موریس بودند. ارتباط او با دنیای امروز بسیار بیشتر از هر هنرمند تجسمی ویکتوریایی دیگر است.»
مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: چرا ما شیفته آثار هنری بدیع هستیم؟
تأثیر موریس حتی پس از گذشت 125 سال از مرگ نه تنها کاهش نیافته، بلکه در سطح زیباییشناختی هنوز چیزهای بیشتری برای کشف وجود دارد. والیس میگوید :«ما همواره در پی آن هستیم که طرح های جدیدی از موریس منتشر کنیم. هنوز طرحهایی در آرشیو وجود دارد که کاوش نکردهایم، بنابراین به ارائه این طرحها به بازار ادامه میدهیم. به نظر میرسد که موریس (این هنرمند غول پیکر تاریخ از نگاه دلر) در قرن بیست و یکم نیز حضور داشته باشد.