تحقیقات نشان می دهند که بیشتر پلاستیکی که دور می‌اندازیم بازیافت نمی شوند. اینجا توضیح خواهیم داد برای محدود کردن آسیب های محیطی چه باید کرد.
مقدار پلاستیکی که در یک روز معمولی در سطل زباله یا بازیافت می اندازید، تصور کنید. این پلاستیک ها می توانند شامل درب فنجان قهوه شما، ظرف ماست، کیسه های پلاستیکی، برگه های روزنامه، بسته بندی غذا، یا بسته بندی جعبه های پستی و موارد دیگر باشد.
بسیاری از این بسته بندی ها و محصولات پلاستیکی مفید و کاربردی هستند، اما هزینه زیست محیطی بالایی نیز دارند. طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۰ در مجله علمی Science Advances منتشر شده، ایالت متحده آمریکا در سال ۲۰۱۶ زباله های پلاستیکی بیشتری نسبت به کشورهای دیگر تولید کرده است که مقدار آن حدود 46.3 میلیون تن اعلام شد. این مقدار حدودا 287 پوند برای هر نفر در یک سال هزینه دارد. این محصولات یکبار مصرفی که در حال حاضر در دستان شما هستند، قبلا روی کره زمین باعث هزینه زیادی شده اند: در اغلب موارد پلاستیک ها در طی فرآیندی از سوخت های فسیلی که گازهای گلخانه ای منتشر می کنند و مواد شیمیایی اغلب خطرناکی نیز ایجاد می کنند ، ساخته می شوند.
وقتی پلاستیک ها را دور می اندازید، چه اتفاقی می افتد.
احتمالا مانند اکثر مردم فکر می کنید وقتی پلاستیک را داخل سطل بازیافت می اندازید، پردازش شده و به چیزی جدید تبدیل می شود.
اما حقیقت این است که تنها بخشی از آنها در واقع بازیافت می شود. بر اساس آخرین تحقیقاتی که مرکز حفاظت از محیط زیست بر اساس داده های موجود انجام داده در سال ۲۰۱۸ از میزان پلاستیکی که در ایالات متحده دور ریخته شده است، تنها 8.7 درصد آن بازیافت شده اند.
این تصور عمومی که پلاستیک به راحتی و به طور گسترده بازیافت می شود، طبق دهه ها پیام های دقیق و حسابگرانه توسط شرکت های نفت و گاز که در مرحله اول پلاستیک را می سازند و شرکت های نوشیدنی که به پلاستیک و بطری وابسته هستند، در اذهان عمومی نقش بسته است.
جودیت انک (Judith Enck) مدیر منطقه ای سابق در سازمان محافظت از محیط زیست در آمریکا که اکنون استاد مهمان در کالج بنینگتون (Bennington College) در ورمونت و رئیس گروه Beyond Plastics است، می گوید: بازیافت به عنوان راهکاری تبلیغاتی برای فروش محصولات پلاستیکی استفاده می شود. او معتقد است: شرکت هایی که بازیافت را به عنوان راه حلی آسان برای یک مشکل ویرانگر محیطی عنوان می کنند، به خوبی می دانند که بازیافت نمی تواند با سیل پلاستیک های جدید همراه شود و این مشکل را حل کند.
بعد از استفاده از پلاستیک ممکن است این چهار اتفاق برای آن بیفتد. اگر بازیافت نشود که معمولا هم نمی شود، دفن شده، سوزانده یا زباله می شود. سازمان محافظت از محیط زیست آمریکا تخمین میزند که در سال 2018، حدود 16 درصد از زباله های پلاستیکی ایالات متحده سوزانده شده اند. مقدار نسبتا کمی تبدیل به زباله شدند. بقیه که شامل مقداری زیادی از پلاستیک های بازیافت می شوند، به محل های دفن زباله منتقل شدند.
در طی دهه ها یا حتی قرن ها، بسیاری از پلاستیک های زباله ای که دفن شده اند به ذرات ریز به نام میکروپلاستیک ها تجزیه می شوند که غذا، هوا و آب ما را آلوده می کنند. آنها همچنین وارد بدن ما می شوند و احتمال ابتلای ما به التهاب مزمن و سایر بیماری ها را افزایش می دهند.
کارشناسان معتقدند در حالی که کاهش استفاده از پلاستیک یک هدف فردی ارزشمند است، تنها راه جلوگیری از افزایش موج پلاستیک این است که شرکت ها کمتر از آن تولید کنند و برنامه های بازیافت درست جریان داشته باشد تا بیشتر پلاستیک هایی که دور می اندازیم، به چیز مفیدی تبدیل شوند.
شواهد کمی وجود دارد که به ما نشان دهد این اتفاق به زودی رخ خواهد داد. انتظار می رود تولید پلاستیک تا سال 2050 بیش از دو برابر شود و حتی اگر این اتفاق هم نیفتد، زباله های پلاستیکی که مردم همچنان دور می اندازند، باز هم باید به جایی منتقل شود.
Photo by George Becker
حقیقت بازیافت پلاستیک
اختصاص دادن سطل های مخصوص برای زباله های پلاستیکی یک اتفاق رایج است و بازیافت پلاستیک به طور گسترده ای تبلیغ می شود. پس چرا فقط تعداد کمی از پلاستیکی که تفکیک می کنیم، بازیافت می شود؟
جان دل (Jan Dell) مهندس شیمی که سرپرستی The Last Beach Cleanup را بر عهده دارد، می گوید: یکی از دلایل مهم این موضوع این است که بیشتر پلاستیک ها به راحتی قابل بازیافت نیستند. در بیشتر موارد محصولات پلاستیکی از مواد شیمیایی ساخته می شوند که باعث توقف فرآیندهای بازیافت می شوند و دلیل آن سخت بودن جداسازی مواد پایه قابل بازیابی و استفاده مجدد از آن ها است.
شاید مهم ترین دلیل این باشد که انگیزه مالی بسیار کمی برای بازیافت وجود دارد: ساخت اکثر انواع پلاستیک جدید، کم هزینه تر از بازیافتِ پلاستیک قدیمی است. اگر بخواهیم به محصولات پلاستیکی اشاره کنیم که بازیافت آن ها سخت تر است می توان به محصولاتی اشاره کرد که اعداد 3 تا 7 در مثلث بازیافت خود دارند و همچنین اکثر کیسه های پلاستیکی و بسته بندی نیز سخت بازیافت می شوند.
مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: تاثیر پلاستیک بر انقراض نسل انسان
با این حال، بعضی از پلاستیک ها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند، کاربرد زیادی هم دارند و بازیافت آنها نیز نسبتا آسان است. از جمله این موارد می توان به بطری های پلاستیکی، مانند بطری آب و نوشابه اشاره کرد، همچنین قوطی شیر و آبمیوه نیز در این دسته قرار دارند (روی این محصولات در داخل مثلث بازیافت شماره 1 یا 2 نوشته شده است). البته در سال ۲۰۱۸ تنها 29 درصد از پلاستیک استفاده شده در این گروه، بازیافت شدند.
در حقیقت تنها بطری هایی که شماره 1 و 2 دارند، به طور مداوم بازیافت می شوند. “دل” می گوید برچسب زدن سایر پلاستیک ها در داخل مثلث بازیافت، صرفاً سبزشویی است و به جای کمک به محیط زیست به آن آسیب می زنند. در این شرایط، شرکت ها بر این باور هستند زمانی که چیزی قابل بازیافت نیست پس در محل دفن زباله قرار می گیرد.
مصرف کنندگان خیرخواه نیز تا حدودی مسئول نرخ پایین بازیافت پلاستیک هستند. جف دانلوی (Jeff Donlevy) مدیر کل یک مرکز بازیافت کالیفرنیا که بیست و پنج سال در این صنعت بوده می گوید: انداختن هر نوع پلاستیک در سطل بازیافت و امید به اینکه این موارد بازیافت خواهند شد می تواند جداسازی پلاستیک های مفید را سخت تر کند و در واقع میزان پلاستیک بازیافتی را کاهش دهد. این کار می تواند باعث شود پلاستیک قابل بازیافت دفن شده یا سوزانده شوند.
به صورت تئوری، دسته بندی پلاستیک ها و قرار دادن فقط انواع قابل بازیافت در سطل بازیافت به حل این مشکل کمک می کند. (طبق نظرسنجی که در ماه مه 2021 از 2079 بزرگسال آمریکایی صورت گرفت 65 درصد آمریکایی ها می گویند که معمولاً پلاستیک ها را برای بازیافت جدا می کنند.) اما روند بازیافت در ایالات متحده بر خلاف وجود دسته بندی، درست صورت نگرفته است. بسیاری از شهرداری ها به بازیافتی روی آورده اند که در آن قوطی های آلومینیومی، بطری های شیشه ای، بطری های پلاستیکی و کاغذ و مقوا همگی در یک سطل زباله ریخته می شوند. براندون رایت، معاون ارتباطات انجمن ملی زباله و بازیافت می گوید که این موضوع کار را برای مصرف کننده آسان می کند، اما در عین حال باعث می شود جدا کردن پلاستیک قابل بازیافت سخت تر شود، بنابراین در نهایت بیشتر پلاستیک ها به جای اینکه بازیافت شوند، دور ریخته می شوند.
سوال مهم:
تا سال 2018، ایالات متحده مقداری از پلاستیک های بازیافتی خود را به خارج از کشور به خصوص چین و هنگ کنگ می فرستاد (جایی که همیشه بازیافت صورت نمی گرفت). چین در سال 2018 که از جمع آوری پلاستیک های آلوده که عمدتاً زباله بودند خسته شده بود، از مصرف همه پلاستیک ها به جز بهترین نوع آن ها دست کشید. کشورهای دیگر نیز به سرعت از این کار پیروی کردند. این مساله باعث شد پلاستیک های بیشتری در ایالات متحده انباشته شوند، جایی که یا دفن می شدند یا همراه با پلاستیک های غیرقابل بازیافت برای تولید برق آنها را می سوزانند.
از آنجایی که سوزاندن پلاستیک ها انرژی تولید می کند، گاهی اوقات می توان این کار را به عنوان نوعی انرژی تجدید پذیر یا استفاده مجدد در نظر گرفت (سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا آن را به عنوان “بازیابی انرژی” توصیف می کند). اما انرژی پاک نیست.
البته سوزاندن پلاستیک ها باعث افزایش جزئی انتشار گازهای گلخانه ای در سال های اخیر شده است. همچنین باعث ایجاد دیوکسین و فوران نیز می شود که دو نوع ماده شیمیایی سمی هستند و از طریق هوا پخش می شوند و غذا، آب و خاک را آلوده می کنند. مرلین هاوارث (Marilyn Howarth) از دانشگاه پنسیلوانیا معتقد است با گذشت زمان استنشاق این مواد شیمیایی می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
علاوه بر این، در بیشتر موارد زباله سوزی در محله های فقیرتری صورت می گیرد که در حال حاضر بار زیادی از آلودگی هوا به دلیل صنایع سنگین و حمل و نقل نیز در این مناطق وجود دارد. بر اساس گزارشی که در سال 2019 توسط مرکز محیط زیست با حمایت اتحاد جهانی برای جایگزین های زباله سوزی منتشر شد ساکنان این مناطق به دلیل این آلودگی ها نگرانی های بهداشتی زیادی دارند و در معرض بیماری های قلبی عروقی، آسم دوران کودکی، سرطان ها و زایمان زودرس هستند. بر اساس این گزارش، حدود 4.4 میلیون نفر در ایالات متحده در شعاع 3 مایلی یک مرکز زباله سوزی زندگی می کنند.
صنعت پلاستیک جایگزین هایی برای زباله سوزی و دفن زباله پیشنهاد کرده است. برخی از پلاستیک ها را به عنوان نوعی سوخت تجزیه می کنند. در موارد دیگر از یک فرآیند شیمیایی برای جداسازی پلاستیک استفاده می کنند که می تواند برای تولید محصولات پلاستیکی جدید استفاده شود. اما این جایگزین ها احتمالاً در حل مشکل پلاستیک خیلی موثر نباشند.
یک ارزیابی از فرآیند بازیافت پلاستیک به سوخت پیشرفته، که شرکتی پلاستیکی خواهان انجام آن بود نشان داد که در برخی موارد این کار می تواند گازهای گلخانه ای بیشتری نسبت به دفن زباله یا فرآیند سوزاندن منتشر کند.
در بیانیه ای، شورای شیمی آمریکا، به یک گروه صنعتی که نماینده تولیدکنندگان پلاستیک است، گفت که انتظار دارد این گروه های صنعتی که هنوز نسبتاً جدید هستند، بتوانند در طول زمان کارآمدتر عمل کنند. کارشناسان معتقدند که بازیافت با یک فرآیند شیمیایی، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست، زیرا ساخت پلاستیک جدید و بکر از نفت و گاز بسیار ارزان تر تمام می شود.
آینده ای پاک تر؟
از نظر زیست محیطی، مهم ترین مزیت افزایش بازیافت پلاستیک، دور نگه داشتن پلاستیک ها از فرایند دفن زباله یا سوزاندن نیست. رید لیفست (Reid Lifset) دستیار مدیر محیط زیست صنعتی در دانشکده ییل در این باره می گوید: بازیافت، جایگزین تولید مواد خالص می شود، زیرا میزان آلودگی ایجاد شده در هنگام تولید مواد جدید بسیار بیشتر از آلودگی تولید شده در هنگام استفاده از مواد بازیافتی است.
«مصرف کنندگان می توانند بازار را تغییر دهند. شرکت های پلاستیکی به دنبال روش های بازیافت بهتری هستند، زیرا این یک دغدغه مهم برای مصرف کننده است.»
رایت (Wright) عضو انجمن ملی زباله و بازیافت می گوید: بدون شک تغییرات قانونی به همراه فشار مصرف کننده می تواند بازار بیشتری را برای برخی از پلاستیک هایی که در حال حاضر مستقیماً به زباله سوزی ها و مکان های دفن زباله منتقل می شوند، ایجاد کند. وجود قانون یا تعهد شرکت به استفاده از مواد بازیافتی بیشتر در محصولات پلاستیکی، به خصوص در مواردی که از پلاستیک های کمتر بازیافتی ساخته شده اند، می تواند باعث افزایش انگیزه تولیدکنندگان شود تا محصولات قابل بازیافت بیشتری تولید کنند و اقدامات لازم بازیافتی برای دسته بندی، پردازش، و در واقع بازیافت بهتر انجام دهند.
به عنوان مثال، تقاضای زیاد برای استفاده از پلاستیک نوع 1 در بطری های نوشیدنی، بیشتر به این دلیل است که مصرف کنندگان شرکت های نوشیدنی را برای فرایندهای بازیافت تحت فشار قرار می دهند و قانونگذاران نیز آنها را مجبور می کنند که درصد مشخصی از پلاستیک بازیافتی در محصولات خود استفاده کنند. اگر بخواهیم مثالی برای این موارد ذکر کنیم می توانیم به قانونی که سال گذشته در کالیفرنیا تصویب شد اشاره کنیم. این قانون بطری های نوشیدنی را مجبور می کند که حتما ۱۵ درصد از پلاستیک بازیافتی ساخته شوند. شانیکا وایت هرست (Shanika Whitehurst) می گوید: طبق تحقیقات صورت گرفته، این میزان تا سال 2025 به 25 درصد و تا سال 2030 به 50 درصد افزایش خواهد یافت.
دکتر شلی میلر (Shelie Miller) استاد دانشگاه میشیگان معتقد است: «مصرف کنندگان می توانند بازار را تغییر داده و با روند درست پیش ببرند». شرکت های تولید کننده پلاستیک به دنبال روش های بهتری برای بازیافت و ساخت پلاستیک هایی هستند که بازیافت پذیرتر باشند، زیرا به خوبی می دانند که این موضوع دغدغه مهم مصرف کننده است. شورای شیمی آمریکا اخیراً اعلام کرد که از استاندارد ملی حمایت می کند که طبق آن تا سال 2030 تمام بسته بندی های پلاستیکی باید دارای 30 درصد مواد قابل بازیافت باشند.
به اعتقاد انک، لیفست (Lifset) و دیگران، یک راه حل دیگر این است که ای پی آر (EPR) سازندگان و فروشندگان پلاستیک را ملزم کند تا در قبال چرخه عمر محصولات خود، از جمله پاکسازی پس از فروش نیز مسئولیت پذیر باشند. ای پی آر معمولا شامل تولیدکنندگانی می شود که برنامه های جمع آوری را خودشان اجرا کرده یا بودجه جمع آوری محلی را برای اطمینان از بازیافت محصولات بیشتر تامین می کنند. به عنوان مثال، یک سیستم ای پی آر در بریتیش کلمبیا درصد زباله های پلاستیکی جمع آوری شده برای بازیافت را از 42 درصد در سال ۲۰۱۸ به 52 درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش داد.
مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: ثبت واقعیت تلخ تغییرات زمین و انسان ها در اثر حوادث محیط زیستی
در سال ۲۰۲۱، مین (Maine) اولین ایالت در ایالات متحده بود که قانون ای پی آر را برای زباله های بسته بندی شده تصویب کرد. این قانون از شرکت هایی که برای بسته بندی کردن از این محصولات استفاده می کنند، هزینه دریافت می کند. هزینه ی مواردی که اثرات زیست محیطی کمتری دارند، مانند استفاده از مواد قابل بازیافت بیشتر نسبت به موارد دیگر کمتر خواهد بود. این هزینه ها برای تامین بودجه بازیافت محلی استفاده می شود. ایالت اورگان بلافاصله پس از مین قانون ای پی آر را تصویب کرد و سپس شش ایالت دیگر نیز این لایحه را در دست اجرا قرار دادند.
این نشان دهنده تغییر واقعی در مصرف کنندگان است: قبل از دوری از پلاستیک، باید رفتار خود را بررسی کرده و سبک زندگی خود را درست کنیم و از مصرف غیرضروری پلاستیک دور باشیم. میلر می گوید: «اگر بخواهیم صادق باشیم همه راه حل ها ما را مجبور می کنند که نوع مصرف خود را تحلیل کنیم تا بفهمیم چه چیزی و چرا مصرف می کنیم و آیا راه هایی برای کاهش مصرف فردی ما وجود دارد یا نه. البته او تایید می کند که این موضوع برای بسیاری از مردم کار سختی است. زیرا بیشتر مردم بر این باور هستند که ما می توانیم هر چیزی را که می خواهیم مصرف کنیم و سپس آن ها بازیافت خواهند شد.